| Of we ervoor in waren om mee te doen aan een proefsessie Geweldloos Communiceren vroeg de trainer-in-opleiding met de toepasselijke naam Angelina aan onze woongroep, en ja hoor, genoeg nieuwsgierigen. Na uitleg over de basisbeginselen van Marshall Rosenbergs methode, deden we de eerste oefening: onverdeelde aandacht. Het draait bij Geweldloos Communiceren om compassie, zowel voor jezelf als voor de ander. Het start altijd met de vraag ‘Wat word je gewaar in jezelf - je lijf, je gevoelens, je gedachten?’ en daar contact mee te maken. Vervolgens kies je voor ‘Eerlijk Uiten’ van wat zich bij jou aandient of ‘Empathisch Luisteren’ naar de andere partij. ‘Eerlijk Uiten’ vraagt oefening in het observeren zonder oordelen (beschrijf waar je last van hebt zo feitelijk mogelijk, oordeelloos, alsof je er een filmpje van opneemt) en daarnaast om het leren onderkennen van de behoeften die achter je gevoelens liggen (vertalen van verwijten in verlangens). 'Empathisch luisteren’ vraagt om echte aandacht aan de ander te willen geven en diegene te steunen in het ontdekken van diens drijfveren en behoeftes. Dat helpt kluwens in harten en hoofden ontwarren, en bevordert waarachtige verbinding. Tot zover veel overeenkomsten met bijvoorbeeld het IkJijWij-model van Innova waar wij vaak mee werken om te leren overleggen vanuit gedeelde doelen; met mediation-gesprekken tussen teamleden, of met het leren kennen van je ‘core desired feelings’ dat onderdeel is van onze Purpose & Pleasure-workshops. |  |
Maar dan komt er voor mij iets nieuws naar voren bij een oefening. De opdracht is om in duo’s elkaar onverdeelde aandacht te geven. A vertelt vijf minuten lang over wat haar bezighoudt, B luistert. Daarna andersom. Toevallig was de trainster mijn oefenpartner, zij is merkbaar zeer vaardig in het luisteren zonder verbale reacties: alleen aan haar gezicht was te zien dat ze met haar volle aandacht bij mij was. Geen doorvragen, geen ‘o ja, dat herken ik’, geen verbaasde blik, geen tegenspraak, geen oordeel. Alleen maar luisteren. Vervolgens startte Angelina haar beurt van vijf minuten met kort weergeven wat ze van mij had begrepen en wat dat bij haar opriep, waarna ze begon te vertellen wat haar bezighield. Als mijn gedachten soms even afdwaalden, bedacht ik dat het aandachtig luisteren mijn geschenk aan de ander was - dat maakte het ook meteen gelijkwaardig. | Dat zo’n eenvoudige actie van twee keer vijf minuten zoveel effect heeft, klinkt bijna te mooi om waar te zijn. Het idee roept misschien ook iets ongemakkelijks op: om zo lang te ‘zenden’ zonder dat de ander reageert, afgezien van een aandachtige blik. In trainingen over samenwerken en leiderschap leren we ‘actief luisteren’ met korte gespreksbeurten, doorvragen, samenvatten, om verbaal en non-verbaal ‘ontvangstbevestigingen’ te geven. Allemaal goed en nuttig maar zeker als er gedoe tussen mensen is zie ik deze manier van verbindend communiceren als een belangrijke aanvulling. Door af te spreken dat je vijf of tien minuten naar elkaar zult luisteren, help je de ander om al pratend dingen helder te krijgen, te verkennen wat er allemaal meespeelt. Gevoelens, gedachten, de context, opties, zijlijnen, vragen: er komt van alles langs zonder dat je in dit proces wordt afgeleid door reacties van de ander. Je hoeft je als verteller niet bezig te houden met ‘is het gesprek wel gelijkwaardig’ want de afspraak is immers dat je allebei aan de beurt komt. Door de ander voluit aan het woord te laten en je eigen beurt af te wachten, word je ook als luisteraar niet afgeleid door je eigen associaties, meningen, tegenspraak of oordelen die je normaliter al snel inbrengt. Wat zouden we hier als mensheid veel mee kunnen opschieten… De moeite waard om klein te beginnen en ermee te oefenen in eigen kring! |
